Deze deelsessie is tijdens het Formatie-event van 20 november 2024 aangeboden. Hieronder treft u de verkorte inhoud van deze deelsessie aan.

Vrijwel alle scholen doen wet iets met "keuzes". Of het nu gaat over leerlingen die een extra vak kiezen of over aangeboden flexlessen. Maar keuzes aanbieden betekent ook keuzes maken aan de formatiekant. En wat is dan de basis voor die keuzes?

Keuzes? En Zermelo?

In het schooljaar 2017-2018 kwam er "het recht op maatwerk" met het onderliggende doel om leerlingen meer uit te dagen c.q. recht te doen aan verschillen tussen leerlingen. Zo mogen er onder meer vakken gevolgd worden op een hoger niveau, een extra vak worden gekozen of een vak versneld worden afgesloten. Ook zijn er uitzonderingen (vrijstellingen) mogelijk in verband met persoonlijke omstandigheden, psychische problemen etc.  Daarnaast is het mogelijk om meer of minder lessen van een bepaald vak te volgen.

Binnen Zermelo kunnen deze keuzes netjes worden verwerkt. Extra vakkers, versnellers, verdiepers: het is allemaal bij het vakkenpakket aan te geven. Formatief kan er eveneens rekening mee worden gehouden. Reguliere leerling indelingen tellen uiteraard mee voor de aantallen en daarmee voor de te formeren groepen, sprokkelaars worden ook formatief meegenomen maar zelfstudieleerlingen blijven buiten de telling. Hoe eerder deze gegevens (welke leerlingen, welke vakken) bekend zijn in het formatieproces hoe beter er gestuurd kan worden!

Naast bovenstaande keuzes die betrekking hebben op individuele leerlingen zijn er ook de keuzebanden, flexlessen, stilte-uren waarvoor leerlingen zich kunnen inschrijven (mede als gevolg van de mogelijkheid meer of minder lessen te volgen voor een bepaald vak). Zermelo biedt daartoe heel veel mogelijkheden in de vorm van vakkeuzelessen, groepskeuzelessen, afdelingslessen en stapellessen. 

De inzet van deze keuzebanden vraagt om een goede berekening om formatief niet voor verrassingen komen te staan. Hoeveel keer moet een leerling inschrijven? Hoe vaak zijn er keuzebanden? En voor welke vakken? Hoe groot mogen de groepen maximaal worden? Hoe groot is de invloed van parameters als "maximaal aantal keuzes"?

Formatief is het goed om ook over de lesvergoeding na te denken. Moet een vakkeuzeles evenveel lesvergoeding ontvangen als een reguliere les? Moet er rekening gehouden worden met over afdelingen heen gekoppelde vakkeuzelessen? Wat doen we met lessen waaraan veel sprokkelaars en zelfstudieklanten zijn gekoppeld? Moet deze extra nakijklast worden vergoed uit de lesvergoeding?

Besluiten

Veel van de vragen in het hierboven genoemde zullen moeten worden beantwoord in het schoolbeleid. Wat wil en kan de school? En wie bewaakt de planning? Wie geeft de definitieve klap op de plannen? 

Zodra duidelijk is wie, wat en wanneer dan is het zaak om te proefclusteren en -roosteren om te onderzoeken of één en ander haalbaar is. Problemen kunnen dan nog worden gecorrigeerd en er is nog zicht op de ruimte die er formatief mogelijk nog is. En hebben de genomen besluiten mogelijk ook consequenties voor de komende schooljaren? 

Pijnpunten en struikelblokken vastleggen om volgend jaar hier profijt van te hebben. Moet hier op misschien nu al actie op gezet worden? En kan dat formatief?